มะพลับ
ชื่อสามัญ Bo treeSacred fig tree,
Pipal tree, Peepul tree
ชื่อวิทยาศาสตร์ Diospyros malabarica var. siamensis
(Hochr.) Phengklai
(ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Diospyros siamensis Hochr.) จัดอยู่ในวงศ์มะพลับ (EBENACEAE)
สมุนไพรมะพลับ
มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า ขะนิง ถะยิง (นครราชสีมา), มะเขื่อเถื่อน
(สกลนคร), ตะโกสวน ปลาบ (เพชรบุรี), ตะโกไทย (ภาคกลาง), ตะโกสวน
พลับ มะพลับใหญ่ (ทั่วไปเรียก), มะสุลัวะ (ลำปาง-กะเหรี่ยง) เป็นต้น
ข้อควรรู้ :
ต้นมะพลับเป็นต้นไม้ประจำจังหวัดอ่างทอง
ลักษณะของมะพลับ
- ต้นมะพลับ
มีถิ่นกำเนิดในป่าดงดิบของประเทศไทย อินเดีย และในชวาเกาะเซลีเบส โดยจัดเป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง ลำต้นเปลาตรง มีความสูงของต้นประมาณ 8-15 เมตร
ทรงพุ่มกลมทึบ เปลือกต้นเรียบเป็นสีเทาปนดำ หรือบางทีแตกเป็นร่องเล็ก ๆ ตามยาว
ส่วนเนื้อไม้เป็นสีขาว ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการเพาะเมล็ด
เจริญเติบโตได้ดีในดินร่วนซุย มีน้ำและความชื้นปานกลาง และชอบแสงแดดจัด
มะพลับเป็นไม้ป่าดงดิบ พบขึ้นในป่าที่ลุ่มต่ำบริเวณกันชนระหว่างป่าบกและป่าชายเลน
ชายป่าพรุ บริเวณชายคลอง ป่าดิบใกล้แหล่งน้ำ ป่าละเมาะริมทะเล
และตามเรือกสวนทั่วไป ที่ระดับความสูงเหนือระดับน้ำทะเลประมาณ 2-30 เมตร
(ส่วนอีกข้อมูลระบุว่าประมาณ 50-400 เมตร) ในประเทศไทยพบได้ทางภาคใต้
ส่วนในต่างประเทศพบได้ที่มาเลเซีย
- ใบมะพลับ ใบเป็นใบเดี่ยวออกเรียงสลับ ลักษณะของใบเป็นรูปขอบขนานหรือรูปขอบขนานแกมรูปหอกกลับ ปลายใบแหลมทู่ โคนใบมน ส่วนขอบใบเรียบ ใบมีขนาดกว้างประมาณ 2.5-8 เซนติเมตรและยาวประมาณ 10-30 เซนติเมตร เนื้อใบหนา หลังใบเรียบเป็นมัน ส่วนท้องใบเรียบแต่มีสีอ่อนกว่า หรือมีขนประปรายบ้างตามเส้นกลางใบด้านล่าง โดยมีเส้นใบประมาณ 6-12 คู่ แต่ละเส้นมีลักษณะคดงอไปมา พอมองเห็นได้ทั้งสองด้าน ส่วนก้านใบยาวประมาณ 1-1.5 เซนติเมตร และมีขนประปราย
- ดอกมะพลับ
ดอกเป็นแบบแยกเพศและอยู่กันคนละต้น ดอกเพศผู้จะออกดอกเป็นช่อสั้น ๆ
โดยจะออกตามซอกใบ ก้านดอกยาวประมาณ 2 มิลลิเมตร และมีขนอยู่หนาแน่น มีกลีบดอก 4-5
กลีบ ยาวประมาณ 7-15 มิลลิเมตร ส่วนดอกเพศเมียจะออกดอกเดี่ยว สีเหลือง
ก้านดอกยาวประมาณ 5-10 มิลลิเมตร และมีขนคลุมแน่น ที่โคนเชื่อมติดกัน
ส่วนปลายแยกเป็นแฉกแบบตื้น ๆ โดยจะออกดอกในช่วงเดือนพฤษภาคมถึงเดือนมิถุนายน
- ผลมะพลับ ลักษณะของผลเป็นรูปทรงกลม ที่โคนและปลายผลบุ๋ม มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 2.5-5 เซนติเมตร ที่ขั้วผลมีกลีบเลี้ยงมีขนสีน้ำตาลแผ่กว้างแนบกับส่วนล่างของผล ขอบกลีบเป็นคลื่น ๆ กลีบไม่พับกลับ ผลเมื่อสุกแล้วจะเปลี่ยนเป็นสีส้มเหลือง ผลสุกหรือผลแก่จะค่อนข้างนุ่ม ผิวมีเกล็ดสีน้ำตาลแดงคลุม เกล็ดเหล่านี้จะหลุดได้ง่าย ภายในมีเมล็ด 8 เมล็ด เป็นสีน้ำตาลดำทรงรีแป้น มีขนาดกว้างประมาณ 1 เซนติเมตรและยาวประมาณ 2 เซนติเมตร โดยจะติดผลในช่วงเดือนกรกฎาคมถึงเดือนธันวาคม
แหล่งอ้างอิง
1.หนังสือสมุนไพรไทย
เล่ม 1. “มะพลับ (Ma
Phlap)”. (ดร.นิจศิริ
เรืองรังษี, ธวัชชัย มังคละคุปต์). หน้า 228.
2.สำนักงานสหกรณ์จังหวัดพิษณุโลก. “มะพลับ”.
[ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: webhost.cpd.go.th/plkcoop/download/b006.pdf. [17
พ.ค. 2014].
3.สำนักงานสวนสาธารณะ
สำนักสิ่งแวดล้อม กรุงเทพมหานคร.
“มะพลับ”. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: minpininteraction.com. [17 พ.ค. 2014].
4.ศูนย์การเรียนคณิตศาสตร์
Online . “ต้นไม้ประจำจังหวัดอ่างทอง”. [ออนไลน์].
เข้าถึงได้จาก: 203.172.205.25/ftp/intranet/mc41/. [17 พ.ค. 2014].
5.สถาบันการแพทย์แผนไทย. “มะพลับ”.
[ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: ittm-old.dtam.moph.go.th. [17 พ.ค. 2014].
6.สถาบันการแพทย์แผนไทย. “ตะโกสวน”.
[ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: ittm-old.dtam.moph.go.th. [22 ธ.ค. 2014].
7.
Medthai.com “มะนาว สรรพคุณและประโยชน์ของพลับ ”
[ออนไลน์].เข้าถึงได้จาก https://medthai.com/มะพลับ/
[18/04/2019]
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น